«15/150»
«Kadın, kocasının yatağını mazeretsiz terk ederek sabahlarsa, melekler sabaha kadar o kadına lânet ederler.» (Müslim)
Çocuklara Yapılacak Harcamada Adâlet

Şeyh Sa'd El-Haslân soruldu: Kişinin evlatlarına yaptığı harcamadaki şer'î ölçü nedir?

Cevap: Kişinin evlatlarına yaptığı harcamalar iki kısımdır.

Birincisi: İhtiyaca binâen yapılan harcamalardır. Bu da her bir çocuğa, ihtiyaç duyduğu miktarda harcama yapılarak olur. Mesela, kişinin ilkokulda okuyan çocuğuna yaptığı harcama, lisede okuyan çocuğuna yaptığı harcama gibi değildir. İhtiyaçları birbirinden farklıdır. Bu yüzden her birine ihtiyaç duyduğu miktarda harcama yapar. Kız çocuğuna yapılan harcamalar, erkek çocuğuna yapılan harcamalar gibi değildir. Kız çocuğunun, erkek çocuğun ihtiyaçlarından farklı bazı ihtiyaçları vardır. Erkek çocuğuna ihtiyacı olduğu kadar, kız çocuğuna da yine ihtiyacı olduğu kadar harcama yapar. O halde ihtiyaca binâen yapılan harcamalarda adâlet, her bir çocuğa ihtiyacı ölçüsünde harcama yapmaktır.

İkinci kısım ise: Sırf hibe olan harcamalardır. Bu tür harcamalarda adâlet vâcibtir. Adâlet, erkekler arasında eşit davranmak ve erkeğe kızın iki misli pay vermek ile sağlanır. Yani, kız çocuğu erkek çocuğunun yarısı kadar pay alır. Burada Allah'ın mîrâs taksimine uyulur. Çünkü Allah'ın taksîminden daha âdil olunamaz. Ayrıca geçim masrafları erkekten taleb olunur. Karısının masraflarını karşılayan odur, mehir parasını veren yine odur. Kadının aksine, erkeğin çok fazla masrafı olur. Kadın ise mehir alır, harcaması yoktur, kimsenin geçimini sağlamak ile sorumlu değildir. Tam aksine onun geçim masrafları (başkaları tarafından) karşılanır. Evlenmeden önce kız çocuğu iken masrafları (babası tarafından), evlendikten sonra da kocası tarafından karşılanır. Kız çocuğu alır, erkek çocuğu ise verir. Bu yüzden erkeğe, kızın iki katı hibe verilir. İşte bu, sırf hibe olan harcamadır.

Evlatlara hediye vermeye gelince, mesela çocuğunun bir başarısından dolayı ya da herhangi bir münâsebetle hediye vermek istediğinde, bu durum (birinci kısma) ihtiyaca binâen yapılan harcamalara girer. Çünkü büyük çocuğun hediyesi, küçük çocuğunki gibi olmaz. Mesela lisede okuyan çocuğuna başarısından dolayı hediye almak istediğinde, hediyesi yaşına ve bulunduğu merhaleye uygun olur. İlkokulda okuyan çocuğuna ise, yine yaşına ve bulunduğu merhaleye uygun bir hediye alır.